De zin en onzin van bisschoppelijke machtiging

De zin en onzin van bisschoppelijke machtiging 

Bij het beheren van kerkelijk vastgoed komt meer kijken dan alleen maar financieel en juridisch beheer. Veel parochiebesturen worden geconfronteerd met de vraag: Heb je voor deze handeling de goedkeuring van de bisschop nodig? Dat roept vaak irritatie en vragen op. Maar waarom is zo’n bisschoppelijke machtiging eigenlijk nodig? En wat betekent het voor jou als parochiebestuurder of makelaar? 

Wat is een bisschoppelijke machtiging? 

Een bisschoppelijke machtiging is de goedkeuring die een parochiebestuur nodig heeft van de bisschop voor bepaalde handelingen, meestal van financiële of juridische aard. Denk aan het verkopen van een kerkgebouw, het afsluiten van een groot contract of het herbestemmen van religieus vastgoed. Dit klinkt misschien als gedoe, maar er zit een duidelijke reden achter. 

Waarvoor is het nodig? 

De Rooms Katholieke Kerk heeft een hiërarchische structuur waarbij de bisschop toezicht houdt op de bezittingen van de Kerk. Hij wil ervoor zorgen dat kerkelijk vermogen correct beheerd wordt. Dat betekent: geen onnodige risico’s, geen overhaaste beslissingen en vooral geen verspilling van geld. De machtiging beschermt de Kerk tegen slecht management of onverantwoorde financiële beslissingen. 

Veel parochiebesturen zien de bisschoppelijke machtiging als een bureaucratische formaliteit, maar de bisschop speelt een belangrijke rol in het toezicht houden op de korte en lange termijn van kerkelijk bezit. Hij heeft een helikopterview over wat er speelt binnen zijn bisdom en kan vaak inschatten wat de impact van een bepaalde beslissing op de bredere kerkelijke gemeenschap kan zijn. Hierdoor helpt hij ook voorkomen dat lokale beslissingen onbedoeld negatieve gevolgen hebben voor andere parochies of instellingen. 

Waarom voelt het soms als een last? 

Voor veel parochiebesturen voelt de verplichting om steeds de bisschop te betrekken bij beslissingen als een beperking. Je hebt als bestuur vaak al te maken met complexe regelgeving en een berg aan administratieve lasten. Daar komt dan nog eens bovenop dat je voor bepaalde handelingen groen licht moet krijgen van een hogere instantie. Een tijdrovende en soms frustrerende klus. 

Een extra laag van bescherming 

Maar er is ook een positieve kant aan de bisschoppelijke machtiging. Als je handelt met bisschoppelijke machtiging bind je de parochie (als rechtspersoon). Op die manier ben je in beginsel niet persoonlijk aansprakelijk. Dat betekent dus dat je gedekt bent als er iets misgaat. Je neemt beslissingen niet alleen voor het heden, maar ook voor de toekomst van de kerk. Het waarborgt dat er verantwoord met het kerkelijk vermogen wordt omgegaan, voor de generaties die na jou komen. 

Wat als er geen goedkeuring is? 

Het uitvoeren van handelingen zonder bisschoppelijke machtiging kan vergaande consequenties hebben. Zonder goedkeuring loopt een parochiebestuur het risico dat transacties ongeldig verklaard worden. In het ergste geval leidt dit zelfs tot juridische geschillen, waarbij de belangen van de parochie op het spel staan én je als bestuurder persoonlijk aansprakelijk gesteld kan worden. Dat levert een langdurige en kostbare zaak op, los van de emotionele belasting, die eenvoudig voorkomen had kunnen worden door tijdig de juiste goedkeuring te verkrijgen. 

Is de machtiging altijd nodig? 

Nee, niet voor elke beslissing is een bisschoppelijke machtiging vereist. Kleine uitgaven of administratieve beslissingen kunnen vaak zonder tussenkomst van de bisschop worden afgehandeld. Maar zodra het gaat om grote financiële transacties, verbouw van vastgoed of langdurige juridische verplichtingen, komt de machtiging om de hoek kijken. Het is daarom altijd verstandig om in een vroeg stadium te overleggen met je bisdom over welke stappen je precies moet volgen. 

De invloed van het kerkelijk recht 

Het kerkelijk recht, ook wel canoniek recht genoemd, speelt een grote rol in het wel of niet nodig zijn van een bisschoppelijke machtiging. Dit rechtssysteem bepaalt hoe de kerk georganiseerd is en welke regels er gelden voor de omgang met kerkelijk bezit. Voor makelaars die met kerkelijk vastgoed te maken hebben, is het belangrijk om dit recht te begrijpen of om in zee te gaan met een expert die de ins en outs van dit systeem kent. 

Zeker voor makelaars is het van belang om de juiste kennis te hebben. De juridische structuur is immers anders dan bij reguliere vastgoedtransacties en er zijn vaak extra voorwaarden en procedures waar rekening mee moet worden gehouden. Een nauwe samenwerking met een juridisch expert op het gebied van kerkelijk recht is dan geen overbodige luxe. 

Bescherming van kerkelijk erfgoed 

Een ander aspect waar je rekening mee moet houden is dat kerkgebouwen vaak een culturele en historische waarde hebben. Dit betekent dat het behoud en de bescherming van deze gebouwen een rol speelt in het besluitvormingsproces. Het kan de verkoop of herbestemming van een pand ingewikkelder maken, omdat niet alleen het financiële aspect telt, maar ook de culturele impact van de transactie. 

De toekomst van kerkelijk vastgoed 

Met het afnemende kerkbezoek en de sluiting van steeds meer parochies, komt de vraag naar herbestemming van kerkelijk vastgoed steeds vaker naar voren. De vraag is echter hoe je dit proces op een verantwoorde manier aanpakt, waarbij de belangen van zowel de kerk als de gemeenschap in acht worden genomen. Hier speelt de bisschoppelijke machtiging een belangrijke rol: het zorgt ervoor dat dit soort beslissingen zorgvuldig worden overwogen. 

Empathie en expertise hand in hand 

Bij het nemen van grote beslissingen rondom kerkelijk vastgoed is het verstandig om een partner te hebben die zowel de juridische kant als de kerkelijke procedures begrijpt. Hier komt Maat juridische diensten om de hoek kijken. Met onze jarenlange ervaring op het gebied van kerkelijk recht en vastgoed, kunnen we je begeleiden door dit complexe proces, zodat je zorgeloos en met vertrouwen beslissingen neemt.